หากร่างกายขาดวิตามินบี จะเกิดอะไรขึ้น?
วิตามินบีเป็นกลุ่มวิตามินที่ละลายในน้ำ มีความสำคัญต่อการทำงานของระบบต่าง ๆ ในร่างกาย โดยเฉพาะการสร้างพลังงาน การบำรุงระบบประสาท สมอง ระบบผิวพรรณ และกระบวนการเผาผลาญ หากร่างกายขาดวิตามินบี จะเกิดอาการผิดปกติต่าง ๆ ที่ไม่ควรมองข้าม ซึ่งสามารถแบ่งได้ตามบทบาทของวิตามินบีแต่ละชนิด ดังนี้:
1. อ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย ขาดพลังงาน
วิตามินบีโดยเฉพาะวิตามินบี 1, บี 2, บี 3, บี 5 และบี 7 มีส่วนช่วยในการเปลี่ยนคาร์โบไฮเดรต ไขมัน และโปรตีนให้เป็นพลังงาน หากขาดวิตามินบีเหล่านี้ ร่างกายจะเกิดความอ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย ไม่มีแรง และอาจรู้สึกง่วงซึมตลอดเวลา
2. ระบบประสาทและสมองมีปัญหา
- ชาตามปลายมือปลายเท้า อันเกิดจากปลายประสาทอักเสบ โดยเฉพาะเมื่อขาดวิตามินบี 1, บี 6 และบี 12
- ความจำลดลง มึนงง วิงเวียนศีรษะ จากการขาดบี 12 ที่มีผลโดยตรงต่อสมองและระบบประสาท
- อารมณ์แปรปรวน วิตกกังวล ซึมเศร้า เพราะวิตามินบีช่วยในการสร้างสารสื่อประสาทอย่างเซโรโทนิน และโดปามีน
3. ผิวพรรณและเส้นผมเสื่อมสภาพ
- ผิวแห้ง แตก ลอกง่าย พบได้บ่อยเมื่อขาดบี 2 และบี 3
- ริมฝีปากแห้ง แตก และแผลที่มุมปาก สัญญาณของการขาดวิตามินบี 2
- ผมร่วง ผมหงอกก่อนวัย จากการขาดบี 7 (ไบโอติน) และบี 12
4. ระบบย่อยอาหารและการดูดซึมมีปัญหา
- เบื่ออาหาร
- ท้องอืด ท้องเฟ้อ
- ท้องผูก หรือระบบย่อยอาหารทำงานช้าลง
5. โลหิตจาง (Anemia)
การขาดวิตามินบี 9 (โฟเลต) และบี 12 จะทำให้ร่างกายสร้างเซลล์เม็ดเลือดแดงได้ไม่สมบูรณ์ ส่งผลให้เกิดภาวะโลหิตจาง มีอาการหน้าซีด เหนื่อยง่าย ใจสั่น
สัญญาณเตือนว่าคุณอาจขาดวิตามินบี
- อ่อนเพลียเรื้อรัง
- มือเท้าชา เป็นตะคริวบ่อย
- ผิวแห้ง เป็นแผลที่มุมปาก
- ผมร่วงผิดปกติ
- หงุดหงิดง่าย นอนไม่หลับ
- เวียนหัว ความจำไม่ดี
แหล่งอาหารที่มีวิตามินบีสูง
- ธัญพืชไม่ขัดสี (ข้าวกล้อง ข้าวโอ๊ต)
- เนื้อสัตว์ไม่ติดมัน ไข่ ตับ
- นม และผลิตภัณฑ์จากนม
- ผักใบเขียวเข้ม เห็ด และถั่วต่าง ๆ
- ผลไม้ เช่น อะโวคาโด กล้วย
วิตามินบีเหมาะกับใครบ้าง?
- คนทำงานหนัก พักผ่อนน้อย
- ผู้ที่เผชิญความเครียดสะสม
- ผู้สูงอายุที่ระบบประสาทเริ่มเสื่อมถอย
- คนออกกำลังกายหนัก ที่ใช้พลังงานสูง
- ผู้ที่ดื่มแอลกอฮอล์เป็นประจำ (แอลกอฮอล์รบกวนการดูดซึมวิตามินบี)
สรุป
การขาดวิตามินบีเป็นสิ่งที่ไม่ควรละเลย เพราะส่งผลกระทบตั้งแต่พลังงานในร่างกาย ระบบประสาท จิตใจ ไปจนถึงความงามภายนอก หากมีอาการดังกล่าวควรรีบปรับพฤติกรรมการกิน หรือปรึกษาผู้เชี่ยวชาญเพื่อเสริมวิตามินบีให้เพียงพอ
